Me rastin e ndarjes nga jeta të poetit të madh shqiptar Xhevdet Bajraj, në shenjë respekti i mirënjohje për veprën e tij, po publikojmë poezitë e tij të cilat janë botuar në përmbledhjen poetike «Dritë mbi plagë».

Kjo përmbledhje poetike është një sprovë për antologji që i kushtohet viktimave të gjenocidit në Kosovë.

Botues: Qendra «Gjenocidi në Kosovë – Plagë e Hapur», 15 janar 2020.

 

ODE E USHTARËVE TË ARMIKUT

(E imja është veç dhimbja)

S’ngritën as mur të pushkatimit
as deriçkë që shpie në jetë s’lanë
i vranë si tufën e zogjve
në lastarin e lisit të jetës

ZJAAAARR

bubullimë
vetëtimë
dhe …
vlon gjaku

I shtrirë përtokë
tek po shuhej drita e jetës
Fatos Zhuniqi u përqafua me të birin
mbahu mos kij frikë vogëlushi im
po shkojmë në parajsë

Ç’t’i thoshte i vëllai të vëllait
babai të birit të mitur
i biri nënës
nëna mortit ç’t’i thoshte

S’di çfarë race djalli festonte
ditëlindjen e pesëdhjeteshtatë
por pesëdhjetë e shtatë qirinj jete fiku
veç me një frymë

Ndiqeshin dielli me hënën nëpër qiell
mespërmes klithmave të njerëzve
e krimbat majmeshin
nëpër këngët e braktisura nga vargjet

Pas dy dite i gjetën kufomat
të masakruarit flinin me engjëjt
dy orë iu deshën njerëzve
për t’i ndarë babë e bir nga përqafimi i ngrirë

Kjo poezi s’është e imja
këto vargje i kanë shkruar ushtarët e armikut
e imja është veç dhimbja
dhe ky vaj që … me ty e ndaj

 

NË VITRINË MORTI*

Duke zënë në thua mbi varret e njoma
liria ecte si zonjë e rëndë
më kot përpiqej ta fshinte me mëngë
shijen e vdekjes nga buzët

Majë gërmadhave të shtëpive
si urna të gjalla në vitrinë morti
njerëzit përtypnin kujtimet
diku larg
në qiellin e shqyer nga klithmat
të vrarët ngushëllonin njëri-tjetrin
për ata që mbetën gjallë

* Poezi e lexuar në ceremoninë e Ditës së të Vdekurve nga ana e poetit Javier Sicilia, lider i Lëvizjes për Paqe me Drejtësi dhe Dinjitet të Meksikës, te Engjëlli i Pavarësisë, 1 nëntor 2011, Mexiko City.

 

GJELLË SHQIPTARE

Ushtarët e armikut në Kosovë
kishin meny të pasur shqiptare

Në mëngjes
Qumësht nga gji të shqyer nënash
dhe foshnja të palindura të ziera në zjarr shtëpish
servirur me sy të zinj të kaltër apo ngjyrë kafe
dhe nga një shishe lot të valë

Dikush kënaqej veç me nga një kokë të pjekur

Në drekë
Zemra të plasura të të gjitha moshave
të ziera në lëng eshtrash në njërën anë
dhe mish kurrizi të pjekur në gacë
përcjellë me tru të fërguar fëmijësh
e sallatë klithmash spërkatur me uthull tmerri
dhe nga një litër e gjysmë gjaku vashash të dhunuara

Dikush kënaqej veç me nga një kokë të pjekur

Në darkë
Mushkëri të zeza e të bardha
aty – këtu ndonjë veshkë
mish fëmije të përzier me gjakun e nënave
ca tul plake a plaku pjekur në hell
njelmësuar me kripën që nxirrej nga lotët

Dikush kënaqej veç me nga një kokë të pjekur

Në meskohë
bluanin vesh të majtë e të djathtë
gishtërinj duarsh e këmbësh
aty – këtu ndonjë hundë të përgjakur
dhe ëndrrat tona të thara në murin e pushkatimit

Dikush kënaqej edhe veç me një kokë të pjekur

Piqnin e zienin në zjarre shtëpish
hanin e pinin nga kafka shqiptarësh
sikur të mos ishin njerëz
sikur të mos ishim njerëz
apo jo Zot
derisa vera i ktheu në dhéun e tyre
kur u majmën nga vdekja

 

NËNTËMBËDHJETË TË EKZEKUTUAR NË PADALISHTË

Zonja Lirije Imeraj dëshmon në Tribunalin e Hagës
si i vranë nëntëmbëdhjetë anëtarë të familjes Imeraj
mes tyre burrin e saj dhe djalin e saj të vogël

Afrimi ishte dy vjeç
kur ushtari ia këputi krahun me bajonetë
në atë moment fëmija filloi të qante dhe klithi
baba
ky njeri ma mori dorën

Ishte pranverë
duhej të shfaqej dhe të zhdukej nëntëdhjetë herë dielli
në dhé të huaj
për t’u kthyer njerëzit dhe për t’i varrosur

Tani të mbijetuarit kalojnë jetën e tyre
duke e pritur autobusin
për t’u kthyer në të kaluarën
ose për t’i mbartë në anën tjetër të jetës

Dhimbja është ende gjallë
mallkuar qoftë
gjëja më e keqe për ata që nuk mund të flenë
është se nuk mund të zgjohen